Skolioza
Skolioza, często nazywana jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa, a tak naprawdę jest skrzywieniem w trzech płaszczyznach:
Skrzywienie boczne – gdy kręgosłup wygina się w prawo lub lewo. Jest to zmiana w płaszczyźnie czołowej. Obserwując stojące dziecko z tyłu (rozebrane do bielizny) zauważymy że kręgosłup wygina się w kształt litery „C” lub odwróconej tej litery. Wtedy możemy podejrzewać skoliozę jednołukową. Jeśli wygina się na kształt litery „S” lub odwróconej tej litery – podejrzewamy że nasze dziecko ma skoliozę dwułukową
Obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Skrzywienie jednołukowe Skrzywienie dwułukowe
Obserwując stojące dziecko z boku od strony prawej – kręgosłup powinien mieć kształt litery „S”. Widoczna powinna być kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa. Jest to prawidłowa krzywizna w płaszczyźnie strzałkowej. Przy zaburzeniach w tej płaszczyźnie zauważymy spłaszczenie lub pogłębienie tych krzywizn np. klatka piersiowa mocno zapadnięta, mocno wystający brzuch i pośladki, bądź mocno spłaszczona kifoza piersiowa.
obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
plecy płaskie
Skręcenie kręgosłupa wzdłuż osi podłużnej – czyli rotacja, to zmiana w płaszczyźnie poprzecznej. Stojąc przodem lub tyłem do dziecka i prosząc o schylenie się, zauważymy że jedna strona pleców jest bardziej wystająca niż druga. Jeśli ta zmiana jest w odcinku piersiowym to znaczy że dziecko ma „garb żebrowy”. Zmiana w odcinku lędźwiowym nosi nazwę „wału lędźwiowego”.
Obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
garb żebrowy
Podsumowując – skolioza jest zmianą trójpłaszczyznową w której w płaszczyźnie czołowej (patrząc na dziecko z tyłu) jest wygięcie kręgosłupa do boku, w płaszczyźnie strzałkowej (patrząc z boku) obserwujemy spłaszczenie lub pogłębienie naturalnych krzywizn kręgosłupa a w płaszczyźnie poprzecznej (patrząc z przodu na pochylone dziecko w dół) zauważymy rotację kręgosłupa czyli w odcinku piersiowym kręgosłupa żebra będą wyżej ustawione po jednej stronie a w odcinku lędźwiowym widoczny będzie wał lędźwiowy często nazywany przez rodziców „większym, bardziej rozbudowanym mięśniem”.
Jak rozpoznać skoliozę u mojego dziecka? Na co zwrócić uwagę ?
O ile u dzieci małych jest to łatwiejsze bo rodzice często pomagają w kąpieli, ubieraniu itp., u starszych dzieci, nastolatków jest to trudniejsze. Zwłaszcza dziewczęta nie chcą się rozbierać przed rodzicami, a wtedy częściej możemy przeoczyć wszelkie zmiany w kręgosłupie lub tułowiu. Szczególnie w wieku 11 – 14 lat kiedy zachodzi największe niebezpieczeństwo na pojawienie się i rozwój skoliozy. Obserwacja dziecka powinna być co 3 – 4 miesiące.
Oglądamy dziecko:
- z tyłu, dziecko stojąc
Sprawdzamy ustawienie głowy, czy nie jest pochylona w którąś stronę. Czy barki, łopatki są ustawione symetrycznie i na tym samym poziomie. Zwracamy uwagę na symetrię tzw. trójkątów talii (wcięcia w talii) oraz czy nie wystaje za bardzo do boku jedno biodro. Jak jest ustawiony kręgosłup, czy nie jest wygięty w którąś stronę. Obserwujemy również czy fałdy pośladkowe są na jednym poziomie, jak są ustawione kolana i stopy. Sprawdzamy czy kostki przyśrodkowe stóp nie są za bardzo do siebie zbliżone a przyśrodkowa część stopy spłaszczona.
obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
- z przodu, dziecko stojąc
Oceniamy symetrię ustawienia głowy, barków, trójkątów talii oraz bioder. Prosimy o głęboki wdech, przy istniejącej skoliozie możemy zauważyć bardziej wystające żebra po jednej stronie w dolnym odcinku kręgosłupa.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
- z boku, dziecko stojąc
Powinniśmy widzieć trzy fizjologiczne wygięcia w pozycji stojącej: lordozę szyjną – wygięcie do przodu, w odcinku piersiowym wygięcie do tyłu – kifozę i w odcinku lędźwiowym wygięcie do przodu – lordozę. Krzywizny te mogą być powiększone lub zmniejszone.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
postawa plecy płaskie plecy wklęsłe
- z boku, dziecko schylone do przodu z luźno zwisającymi ramionami
Już na początku powstawania skoliozy dojdzie do zmniejszenia kifozy piersiowej, więc zauważymy odcinkowe spłaszczenie kręgosłupa (nie będą widoczne, lub słabiej widoczne części kręgosłupa) niż na pozostałym odcinku.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
postawa spłaszczony odcinek piersiowy pogłębiona kifoza piersiowa
- z przodu, dziecko jest schylone z luźno zwisającymi ramionami.
Przy występującej skoliozie w odcinku piersiowym uwidoczni się garb żebrowy, wywołany przez rotację kręgosłupa wokół własnej osi i obróceniem klatki piersiowej. Przy istniejącej skoliozie lędźwiowej – uwidoczni się wał lędźwiowy spowodowany rotacją kręgów.
Obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
garb żebrowy
Kto pomoże w leczeniu?
- Jeśli zauważycie państwo takie wcześniej opisane objawy w nieznacznym nasileniu – proponujemy udać się do fizjoterapeuty specjalizującego się w terapii skolioz. Jeśli te objawy są wyraźnie zaznaczone, należy udać się do ortopedy (również specjalizującego się w skoliozach). Lekarz powinien zlecić zrobienie zdjęcia pomiarowego całego kręgosłupa na stojąco w projekcji A-P i bocznej. Jeśli na zdjęciu kąt skrzywienia wyjdzie od 10 do 25°, wystarczy udać się do fizjoterapeuty w celu dobrania odpowiednich ćwiczeń dla konkretnego skrzywienia kręgosłupa i zmian jakie są na tułowiu dziecka. Gdy skrzywienie będzie powyżej 25-30°, oprócz specjalnych ćwiczeń należy dołączyć leczenie za pomocą gorsetu typu Cheneau – w tym celu należy udać się do lekarza ortopedy, aby przepisał taki gorset.
- Skoliozy powyżej 55° powinny być poddane operacji
- Gdy skrzywienie jest mniejsze niż 10° to jest to uznawane za normę i wtedy wystarczy poprawić siłę mięśni które utrzymują, stabilizują kręgosłup w prawidłowym ustawieniu. Dodatkowo ważny jest instruktaż aby dziecko w domu czy szkole siedziało w korekcji. Takie małe skrzywienia powinny być poddawane systematycznej kontroli co 3 miesiące.
Jak leczyć skoliozę
- Skoliozy można leczyć zarówno w naszych ośrodkach jak i na turnusach rehabilitacyjnych. Prowadzimy terapię skolioz, wad postawy i choroby Scheuermanna w miejscu naszego zamieszkania (Paszowice, Kielce) oraz w trakcie konsultacji w Warszawie.
- Organizujemy 5 dniowe turnusy rehabilitacyjne w ciągu roku (Jawor i Kielce) oraz 14 dniowe na wakacje (Szklarska Poręba).
- Terapia w gabinecie: Przeprowadzamy dokładny wywiad, oglądamy zdjęcie RTG, wykonujemypomiar kąta skrzywienia, wpisujemy parametry z badania klinicznego (odległość pionu od szpary posladkowej, odległość szczytów skoliozy od linii pionu, odległość dolnych kątów łopatek od pionu, poziom ustawienia łopatek, pomiar kąta rotacji tułowia (wielkość garbu żebrowego czy wału lędźwiowego), pomiar kifozy i lordozy. Następnie badamy długość kończyn dolnych oraz zakres ruchu w stawach biodrowych, kolanowych i skokowych. Badamy korektywność skoliozy w staniu i w siadzie, sprawdzamy i omawiamy gorset. Na podstawie badania i oglądania zdjęcia RTG uświadamiamy pacjenta i rodzica o prawdopodobnym dalszym przebiegu skoliozy.
- Kolejnym etapem wizyty jest nauka indywidualnie dobranych dla każdego dziecka ćwiczeń do terapii domowej z możliwością nagrywania. Wizyta kończy się nauką prawidłowego siadu oraz wyjaśnianiu jak powinna być wykonywana korekcja skoliozy.
- Turnusy rehabilitacyjne 5 dniowe z rodzicami – obejmują codziennie 3 godziny ćwiczeń (terapię indywidualną oraz dostosowane do każdego dziecka ćwiczenia na sali). Robimy zdjęcia cyfrowe dziecka przed turnusem i po turnusie w różnych pozycjach wyjściowych aby na koniec można było porównać i zobaczyć jakie uzyskało się efekty. Wykonujemy badania kliniczne przed i po turnusie, przygotowujemy pełną dokumentację medyczną. Rodzice nagrywają sobie ćwiczenia do domu. Dokładnie omawiamy sylwetkę dziecka oraz dajemy szczegółowe informacje o gorsecie ortopedycznym.
- Turnusy rehabilitacyjne 14 dniowe – prowadzone są 1 raz w roku w I połowie lipca w Szklarskiej Porębie. Dzieci do 10 roku życia muszą być pod opieką rodzica. Od 10 roku życia dzieci przebywają same w ośrodku. Do tych turnusów jest możliwość dofinansowania z PFRON-u. Dzieci mają codziennie gimnastykę poranną, indywidualną terapię, indywidualne zajęcia na sali oraz gimnastykę grupową. Każde dziecko ma codziennie min 4 godziny ćwiczeń. W między czasie są zajęcia z psychologiem dla dzieci które są pierwszy raz na turnusie. Po południu i wieczorem zaplanowane są zajęcia z wychowawcami. Na weekend w środku turnusu nie ma ćwiczeń – zaplanowane są wycieczki. Wszystkie badania i dokumentacja prowadzone są tak samo jak na turnusie 5-cio dniowym.
Skolioza
Skolioza, często nazywana jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa, a tak naprawdę jest skrzywieniem w trzech płaszczyznach:
Skrzywienie boczne – gdy kręgosłup wygina się w prawo lub lewo. Jest to zmiana w płaszczyźnie czołowej. Obserwując stojące dziecko z tyłu (rozebrane do bielizny) zauważymy że kręgosłup wygina się w kształt litery „C” lub odwróconej tej litery. Wtedy możemy podejrzewać skoliozę jednołukową. Jeśli wygina się na kształt litery „S” lub odwróconej tej litery – podejrzewamy że nasze dziecko ma skoliozę dwułukową
Obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Skrzywienie jednołukowe Skrzywienie dwułukowe
Obserwując stojące dziecko z boku od strony prawej – kręgosłup powinien mieć kształt litery „S”. Widoczna powinna być kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa. Jest to prawidłowa krzywizna w płaszczyźnie strzałkowej. Przy zaburzeniach w tej płaszczyźnie zauważymy spłaszczenie lub pogłębienie tych krzywizn np. klatka piersiowa mocno zapadnięta, mocno wystający brzuch i pośladki, bądź mocno spłaszczona kifoza piersiowa.
obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
plecy płaskie
Skręcenie kręgosłupa wzdłuż osi podłużnej – czyli rotacja, to zmiana w płaszczyźnie poprzecznej. Stojąc przodem lub tyłem do dziecka i prosząc o schylenie się, zauważymy że jedna strona pleców jest bardziej wystająca niż druga. Jeśli ta zmiana jest w odcinku piersiowym to znaczy że dziecko ma „garb żebrowy”. Zmiana w odcinku lędźwiowym nosi nazwę „wału lędźwiowego”.
Obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
garb żebrowy
Podsumowując – skolioza jest zmianą trójpłaszczyznową w której w płaszczyźnie czołowej (patrząc na dziecko z tyłu) jest wygięcie kręgosłupa do boku, w płaszczyźnie strzałkowej (patrząc z boku) obserwujemy spłaszczenie lub pogłębienie naturalnych krzywizn kręgosłupa a w płaszczyźnie poprzecznej (patrząc z przodu na pochylone dziecko w dół) zauważymy rotację kręgosłupa czyli w odcinku piersiowym kręgosłupa żebra będą wyżej ustawione po jednej stronie a w odcinku lędźwiowym widoczny będzie wał lędźwiowy często nazywany przez rodziców „większym, bardziej rozbudowanym mięśniem”.
Jak rozpoznać skoliozę u mojego dziecka? Na co zwrócić uwagę ?
O ile u dzieci małych jest to łatwiejsze bo rodzice często pomagają w kąpieli, ubieraniu itp., u starszych dzieci, nastolatków jest to trudniejsze. Zwłaszcza dziewczęta nie chcą się rozbierać przed rodzicami, a wtedy częściej możemy przeoczyć wszelkie zmiany w kręgosłupie lub tułowiu. Szczególnie w wieku 11 – 14 lat kiedy zachodzi największe niebezpieczeństwo na pojawienie się i rozwój skoliozy. Obserwacja dziecka powinna być co 3 – 4 miesiące.
Oglądamy dziecko:
- z tyłu, dziecko stojąc
Sprawdzamy ustawienie głowy, czy nie jest pochylona w którąś stronę. Czy barki, łopatki są ustawione symetrycznie i na tym samym poziomie. Zwracamy uwagę na symetrię tzw. trójkątów talii (wcięcia w talii) oraz czy nie wystaje za bardzo do boku jedno biodro. Jak jest ustawiony kręgosłup, czy nie jest wygięty w którąś stronę. Obserwujemy również czy fałdy pośladkowe są na jednym poziomie, jak są ustawione kolana i stopy. Sprawdzamy czy kostki przyśrodkowe stóp nie są za bardzo do siebie zbliżone a przyśrodkowa część stopy spłaszczona.
obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
- z przodu, dziecko stojąc
Oceniamy symetrię ustawienia głowy, barków, trójkątów talii oraz bioder. Prosimy o głęboki wdech, przy istniejącej skoliozie możemy zauważyć bardziej wystające żebra po jednej stronie w dolnym odcinku kręgosłupa.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
- z boku, dziecko stojąc
Powinniśmy widzieć trzy fizjologiczne wygięcia w pozycji stojącej: lordozę szyjną – wygięcie do przodu, w odcinku piersiowym wygięcie do tyłu – kifozę i w odcinku lędźwiowym wygięcie do przodu – lordozę. Krzywizny te mogą być powiększone lub zmniejszone.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
postawa plecy płaskie plecy wklęsłe
- z boku, dziecko schylone do przodu z luźno zwisającymi ramionami
Już na początku powstawania skoliozy dojdzie do zmniejszenia kifozy piersiowej, więc zauważymy odcinkowe spłaszczenie kręgosłupa (nie będą widoczne, lub słabiej widoczne części kręgosłupa) niż na pozostałym odcinku.
Obraz obraz obraz
Prawidłowa Nieprawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
postawa spłaszczony odcinek piersiowy pogłębiona kifoza piersiowa
- z przodu, dziecko jest schylone z luźno zwisającymi ramionami.
Przy występującej skoliozie w odcinku piersiowym uwidoczni się garb żebrowy, wywołany przez rotację kręgosłupa wokół własnej osi i obróceniem klatki piersiowej. Przy istniejącej skoliozie lędźwiowej – uwidoczni się wał lędźwiowy spowodowany rotacją kręgów.
Obraz obraz
Prawidłowa postawa Nieprawidłowa postawa
garb żebrowy
Kto pomoże w leczeniu?
- Jeśli zauważycie państwo takie wcześniej opisane objawy w nieznacznym nasileniu – proponujemy udać się do fizjoterapeuty specjalizującego się w terapii skolioz. Jeśli te objawy są wyraźnie zaznaczone, należy udać się do ortopedy (również specjalizującego się w skoliozach). Lekarz powinien zlecić zrobienie zdjęcia pomiarowego całego kręgosłupa na stojąco w projekcji A-P i bocznej. Jeśli na zdjęciu kąt skrzywienia wyjdzie od 10 do 25°, wystarczy udać się do fizjoterapeuty w celu dobrania odpowiednich ćwiczeń dla konkretnego skrzywienia kręgosłupa i zmian jakie są na tułowiu dziecka. Gdy skrzywienie będzie powyżej 25-30°, oprócz specjalnych ćwiczeń należy dołączyć leczenie za pomocą gorsetu typu Cheneau – w tym celu należy udać się do lekarza ortopedy, aby przepisał taki gorset.
- Skoliozy powyżej 55° powinny być poddane operacji
- Gdy skrzywienie jest mniejsze niż 10° to jest to uznawane za normę i wtedy wystarczy poprawić siłę mięśni które utrzymują, stabilizują kręgosłup w prawidłowym ustawieniu. Dodatkowo ważny jest instruktaż aby dziecko w domu czy szkole siedziało w korekcji. Takie małe skrzywienia powinny być poddawane systematycznej kontroli co 3 miesiące.
Jak leczyć skoliozę
- Skoliozy można leczyć zarówno w naszych ośrodkach jak i na turnusach rehabilitacyjnych. Prowadzimy terapię skolioz, wad postawy i choroby Scheuermanna w miejscu naszego zamieszkania (Paszowice, Kielce) oraz w trakcie konsultacji w Warszawie.
- Organizujemy 5 dniowe turnusy rehabilitacyjne w ciągu roku (Jawor i Kielce) oraz 14 dniowe na wakacje (Szklarska Poręba).
- Terapia w gabinecie: Przeprowadzamy dokładny wywiad, oglądamy zdjęcie RTG, wykonujemypomiar kąta skrzywienia, wpisujemy parametry z badania klinicznego (odległość pionu od szpary posladkowej, odległość szczytów skoliozy od linii pionu, odległość dolnych kątów łopatek od pionu, poziom ustawienia łopatek, pomiar kąta rotacji tułowia (wielkość garbu żebrowego czy wału lędźwiowego), pomiar kifozy i lordozy. Następnie badamy długość kończyn dolnych oraz zakres ruchu w stawach biodrowych, kolanowych i skokowych. Badamy korektywność skoliozy w staniu i w siadzie, sprawdzamy i omawiamy gorset. Na podstawie badania i oglądania zdjęcia RTG uświadamiamy pacjenta i rodzica o prawdopodobnym dalszym przebiegu skoliozy.
- Kolejnym etapem wizyty jest nauka indywidualnie dobranych dla każdego dziecka ćwiczeń do terapii domowej z możliwością nagrywania. Wizyta kończy się nauką prawidłowego siadu oraz wyjaśnianiu jak powinna być wykonywana korekcja skoliozy.
- Turnusy rehabilitacyjne 5 dniowe z rodzicami – obejmują codziennie 3 godziny ćwiczeń (terapię indywidualną oraz dostosowane do każdego dziecka ćwiczenia na sali). Robimy zdjęcia cyfrowe dziecka przed turnusem i po turnusie w różnych pozycjach wyjściowych aby na koniec można było porównać i zobaczyć jakie uzyskało się efekty. Wykonujemy badania kliniczne przed i po turnusie, przygotowujemy pełną dokumentację medyczną. Rodzice nagrywają sobie ćwiczenia do domu. Dokładnie omawiamy sylwetkę dziecka oraz dajemy szczegółowe informacje o gorsecie ortopedycznym.
- Turnusy rehabilitacyjne 14 dniowe – prowadzone są 1 raz w roku w I połowie lipca w Szklarskiej Porębie. Dzieci do 10 roku życia muszą być pod opieką rodzica. Od 10 roku życia dzieci przebywają same w ośrodku. Do tych turnusów jest możliwość dofinansowania z PFRON-u. Dzieci mają codziennie gimnastykę poranną, indywidualną terapię, indywidualne zajęcia na sali oraz gimnastykę grupową. Każde dziecko ma codziennie min 4 godziny ćwiczeń. W między czasie są zajęcia z psychologiem dla dzieci które są pierwszy raz na turnusie. Po południu i wieczorem zaplanowane są zajęcia z wychowawcami. Na weekend w środku turnusu nie ma ćwiczeń – zaplanowane są wycieczki. Wszystkie badania i dokumentacja prowadzone są tak samo jak na turnusie 5-cio dniowym.